Πέμπτη 1 Σεπτεμβρίου 2011

Αγίασμα του Προφήτη Ηλία στο Μπουγιούκ Ντερέ


Το αγίασμα του προφήτη Ηλία βρίσκεται επάνω σε μαγευτική τοποθεσία. Ωραία λόγια έγραψε για το γραφικό αυτό τοπίο ο ημέτερος Σκ. Βυζάντιος. Στις μέρες του, επειδή ο παραλιακός δρόμος ήταν ανώμαλος, το μόνο μέρος περιπάτου, καθώς λέγει, ήταν η κορυφή του προφήτη Ηλία. Και πριν απ΄ αυτόν ο Αλέξανδρος Timon (1844) γράφει “Το κυριότερον αγίασμα του χωριού αυτού είναι το του προφήτου Ηλιού τοποθεσία θελκτική όπου συγκεντρώνονται κατά τας εορτάσιμους ημέρας, αι Ελληνίδες, αι οποίαι,αγωνiζονται αναμεταξύ των ως προς την χάριν και την προσήνεια”.

Το αγίασμα του Προφήτη Ηλία είναι αρχαίο και πιθανότατα βυζαντινό. Μαρτυρίες του δέκατου όγδοου αιώνα παρουσιάζουν αυτό ως εξαρχία πατριαρχική. Ήταν δηλ. αγίασμα προσοδοφόρο του οποίου τα έσοδα ενέμετο ή το πατριαρχείο ή κάποιος οφικιάλιος του πατριαρχείου του οποίο το οφίκιο ήταν συνδεδεμένο με τέτοιου είδους εισοδήματα.

Το πανηγύρι αυτό της 20ης Ιουλίου προσλάμβανε χαρακτήρα πομπώδη και θορυβώδη και κατά δεύτερο λόγο θρησκευτικό. Διαρκούσε αρκετές μέρες πριν και μετά την εορτή. Αδιάκοπη σειρά βοδαμαξών διέσχιζαν τους ανώμαλους δρόμους μέχρι της παραμονής. Η κατάσταση αυτή διατηρήθηκε εν μέρει μέχρι το θέρος του 1922.

Τόση ήταν η κοσμοπλημμύρα κατά το πανηγύρι του Πρ. Ηλία, ώστε εν καιρώ επιδημίας, όπως λ.χ. κατά την τρομερή πανώλη του 1812 απαγορεύθηκε από το Πατριαρχείο η τέλεσή του.

Το αγίασμα του ΙΙροφ. Ηλία στα πατριαρχικά γράμματα, ονομάζεται απλά Αγίασμα. Η διανομή πρόσφορων από την εκκλησία και η κατά το 1800 αναγραφόμενη πληροφορία περί σύναξης χρημάτων, από σύναξη δίσκων ελαίου, βοηθείας και χρέους από πώληση κεριών στο αγίασμα και στην εκκλησία, μας πείθει ότι υπήρχε ανέκαθεν και ναός. Εν πάση περιπτώσει ήταν αδύνατο να μη υπάρχει ναός η ναΐσκος στο μέρος που προσελκούσε από τόσα μέρη πολλούς προσκυνητές προ πάντων κατά την πανήγυρη. Η ονομασία πάντως που επικρατούσε ήταν “Αγίασμα του Προφήτη Ηλία” ή απλά “ο Προφ.Ηλίας”. Κατά το 1862 αναφέρεται μόνον ως αγίασμα.

Δεν μπορούμε να ισχυρισθούμε ότι επί βυζαντινών δεν υπήρχε παρεκκλήσι πάνω εκεί. Σε παρόμοιες κορυφές, όπως και σήμερα, συνήθως ιδρύονταν ναΐσκοι στο όνομα του προφήτη Ηλία ή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Μετά την μεγάλη χολέρα του 1865, οπότε μεταφέρθηκε το κοινοτικό νεκροταφείο στους αγρούς γύρω από το αγίασμα, κτίσθηκε τον Ιούνιο του 1871 από τον αρχιτέκτονα Πασχάλη το σημερινό παρεκκλήσι, και όπου τοποθετείται, κατά την ημέρα της πανήγυρης, παλαιά εικόνα του προφήτη η οποία φυλάσσεται καθ' όλο το υπόλοιπο χρονικό διάστημα στον κεντρικό ναό των Ταξιαρχών. Μέχρι το 1922 η εικόνα με πανηγυρική πομπή, την οποία ακολουθούσε αρκετό πλήθος χωριανών, μεταφέρονταν από τον ναό των Ταξιαρχών στο παρεκκλήσι του βουνού με εξαπτέρυγα τα οποία ακολουθούσαν αρχιερείς, ιερείς και διάκονοι.

Και κατά τις τελευταίες δεκαετίες το αγίασμα και το παρεκκλήσι του προφ. Ηλία αποτελούσε ένα αρκετά καλό πόρο για την κοινότητα. Η πανήγυρης απέφερε αρκετά χρήματα, το δε παρεκκλήσι με τα σαββατιανά μνημόσυνα αύξανε κατά πολύ τα έσοδα της κοινότητας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου